"Μαγικές" δεξιότητες

Αναρωτιέμαι συχνά τι μπορεί να σκέφτεται ένας θεραπευόμενος για εμένα. Αν μπορεί να καταλάβει τι νιώθω, αν αντιλαμβάνεται τις ευχάριστες και τις ζόρικες στιγμές μου.

Κι αν μπορεί να καταλάβει; Πόσο αποτελεσματική βρίσκει τη θεραπεία;
Κάποιοι θεραπευόμενοι προσπαθούν να εκμαιεύσουν αυτές τις απαντήσεις με πλάγιες ερωτήσεις. Άλλωστε γνωρίζουν ότι δεν "επιτρέπεται" να θέτουν ερωτήματα στον θεραπευτή. Επειδή ακόμα κι αν ρωτήσουν, ο θεραπευτής θα καθρεφτίσει πίσω τον προβληματισμό στους ίδιους. Τις περισσότερες φορές τα θέματα που τους απασχολούν για τον θεραπευτή, είναι τα δικά τους θέματα.

Υπάρχουν όμως και στιγμές που ο θεραπευόμενος με γνήσιο ανθρώπινο ενδιαφέρον θέλει να γνωρίζει τι μπορεί να συμβαίνει στην καρδιά του θεραπευτή.

Η προσωπική μου εμπειρία μου έχει δείξει ότι όσο κι αν κρύβω τα συναισθήματά μου, ο άνθρωπος που κάθεται απέναντί μου μπορεί να με "διαβάσει". Συχνά μου προκαλεί εντύπωση πώς μαντεύει και άλλα πράγματα, όπως ποια μέρη προτιμώ για τις διακοπές μου, τι βιβλία μου αρέσουν και ποιες δραστηριότητες με ενθουσιάζουν (!).

Κάποιες φορές που τολμώ να αποκαλύψω κάποια κομμάτια της συναισθηματικής μου κατάστασης, ο θεραπευόμενος νιώθει περισσότερη εμπιστοσύνη, αντιλαμβάνεται ότι είμαι κι εγώ άνθρωπος και νιώθει χαρούμενος για τη διεισδυτική του ματιά.

Μαζί του είμαι ιδιαίτερα υπερήφανη που έχει ενεργοποιηθεί αυτή η διαισθητική του ικανότητα. Είναι μια απόδειξη της ικανότητας ενσυναίσθησης και της πρόθεσης για εγγύτητα. Είναι επίσης ένας τρόπος για εμένα να του δείξω ότι μεγαλώνει η πίστη μου για εκείνον.

Όταν έρχεται η ώρα να ακούσω πώς οι δεξιότητες αυτές επαναλαμβάνονται και στις υπόλοιπες σχέσεις του, η υπερηφάνεια μου γιγαντώνεται.

Σε κάθε θεραπευτική προσέγγιση δίνεται μια εξήγηση για το τι συμβαίνει στη συνεδρία. Η ορολογία μπορεί να διαφέρει, οι λέξεις να ποικίλουν και οι ερμηνείες να διαδέχονται η μία την άλλη.

Αφιερώνω αυτή την ανάρτηση στον Μ.Σ. για τη χαρισματική του ματιά. Θαυμάζω την προθυμία του να αφήνεται στη "μαγεία" που έρχεται κάθε τόσο στις συνεδρίες μας, χωρίς να χρειάζεται περαιτέρω αναλύσεις.

Θεία αναχώρηση

Τα βράχια δεν ήξεραν από υπολογισμούς.
Αφήνονταν στη μαγεία του απρόβλεπτου.
Ακόμα και όταν η θάλασσα ή ο αέρας με λύσσα έγλειφε τη σάρκα τους.
Έστεκαν στο ίδιο σημείο να δέχονται καθετί.
Χωρίς διάθεση επίκρισης, χωρίς φόβο εισβολής.

Τα βράχια ένας τόπος φιλόξενος.
Τόσο για τους αυτόχειρες όσο και για τους λαθραίους εραστές.
Έμοιαζαν με ανοιχτή βραχώδη αγκαλιά για όλους.
Άκουγαν τα μυστικά τους με ιερή εχεμύθεια.

Τα βράχια με τη λευκή αγνότητα.
Φρόντιζαν να ξεκουράζουν τα βλέμματα.
Πρόσφεραν στα κορμιά στιγμές ανάπαυσης.
Πόζαραν για το φακό των φωτογράφων.

Με βλέμμα στραμμένο στη γη έμεινα να προσκυνώ τη χάρη τους.
Να αφουγκραστώ το μεγαλείο τους.
Εμπνεόμενη τη δική μου προσευχή.
Κάνοντας την προσωπική μου εξομολόγηση.

Τα βράχια δεν μου ζήτησαν να το ρίξω σε νηστείες.
Μου απάντησαν λακωνικά:
"Να δέχεσαι και να αποδέχεσαι.
Να είσαι μια διάφανη αγκαλιά για τους δικούς σου επισκέπτες".

Τυλιγμένη με τη σοφία τους πήρα το δρόμο της επιστροφής.

Πορεία με νόημα

Επισκέφθηκα εχθές τις "Οδύσσειες" στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και περιπλανήθηκα σε έννοιες. Έγινα για λίγο ταξιδιώτισσα στην ιστορία βιώνοντας τη μεγαλοπρέπεια των εκθεμάτων. Οι στίχοι και οι μελωδίες διαχέονταν στην ατμόσφαιρα κάνοντας την περιπλάνηση περισσότερο γοητευτική, κάποιες φορές κατανυκτική.

Η διαδρομή μέσα στο μουσείο δεν ήταν μόνο μια βιωματική εμπειρία επαφής με την ιστορία και την τέχνη. Αποτέλεσε κυρίως μια τελετουργική υπενθύμιση της πορείας του ανθρώπου στη ζωή. Οι προορισμοί, τα μεταφορικά μέσα, οι συνταξιδιώτες είχαν έναν ειδικό χώρο στο εισιτήριο του παρόντος.

Καθώς βημάτιζα, έβλεπα κομμάτια του εαυτού μου και των αναμνήσεών μου πάνω στα εκθέματα. Αντίκριζα τους δικούς μου αγώνες στο σκαμμένο άγαλμα του Οδυσσέα. Αναλογίστηκα ποιες Σειρήνες ήθελαν να με αποπροσανατολίσουν. Αναρωτήθηκα πόσο η απειλή μιας Σκύλλας με επηρεάζει. Προβληματίστηκα για το αν έχω πάρει η ίδια ρόλους Σειρήνας ή Σκύλλας. Θυμήθηκα ποιοι είναι αυτοί που με προστατεύουν σαν δικοί μου μικροί Θεοί. Εμπνεύστηκα από τη Γραμμική Β' Γραφή και ενισχύθηκε η επιθυμία μου να βρω το προσωπικό μου συγγραφικό ύφος. Κοίταξα με δέος νεολιθικά ειδώλια, όπως κοιτάζω συνήθως καθετί που έχει διαχρονική αξία. Ένιωσα την καρδιά μου να ανθίζει μπροστά στη χάρη του Έρωτα. Πήρα δύναμη από τους κεραυνούς του Δία.

Η διάχυτη μουσική και η ποίηση στέκονται πάντα σταθεροί σύντροφοι στις διαδρομές μου. Αυτό που με συγκινεί βαθιά είναι όταν οι μελωδίες και οι στίχοι δεν βγαίνουν μόνο από ηχεία και σελίδες. Είναι τη στιγμή που εκπέμπονται από σώματα. Κάνω μια στάση, για να γευτώ το μεγαλείο, όταν από ένα στόμα διαχέεται η λυρικότητα. Όταν δυο χέρια πλάθουν μια ποιητική αγκαλιά.

Κάπου ανάμεσα στα δώρα του ταξιδιού βρίσκονται οι απώλειες, για να θυμίζουν τι είναι αυτό που χάθηκε και να χρωματίζουν ζωηρά το νέο που έρχεται.

Στην "Έξοδο" αξίζει να θυμόμαστε πώς θέλουμε να νοηματοδοτήσουμε τις διαδρομές μας. Επειδή η προσωπική μας πορεία θα φτάσει μια μέρα στο τέλος της, είναι ιερή υποχρέωση να γνωρίζουμε από πού αντλούμε νόημα. Και να δείχνουμε τόλμη να μεταφράζουμε το νόημα σε τρόπο ζωής.

        

Pre-conference Food Tour

Πριν από ένα περίπου μήνα βρέθηκα στη Σεβίλλη για ένα συνέδριο. Ένας Καναδός συνάδελφος είχε την ιδέα να συμμετάσχουμε σε ένα food tour. Οκτώ άνθρωποι συναντηθήκαμε σε μια από τις πλατείες της πόλης και με ξεναγό μας τον Baptiste ξεκινήσαμε την περιπλάνηση.

1η στάση: η παραδοσιακή ταβέρνα Peregil. Ο ιδιοκτήτης ξεχείλιζε από περηφάνια για τον πατέρα του, τραγουδιστή Φλαμένκο, του οποίου μάλιστα το άγαλμα στεκόταν με καμάρι στην απέναντι πλατεία. Σέρβιρε με ύφος καλλιτεχνικό, εξηγούσε τις συνταγές και μας έδειχνε τις φωτογραφίες που ζωντάνευαν στιγμές του παρελθόντος στους τοίχους. Ο γιος του Peregil μιλούσε στα Ισπανικά. Μπορεί κανείς από εμάς (εκτός από τον ξεναγό) να μην καταλάβαινε τι έλεγε, αλλά όλοι μας πιάναμε το κεντρικό νόημα. Δεν ήταν άλλο από την αγάπη του για τη μαγειρική, την παράδοσή του και την οικογενειακή κληρονομιά. Η μετάφραση δεν ήταν τόσο απαραίτητη εδώ. Μόνο για να διασαφηνίσει την περιέργειά μας γύρω από τα συστατικά του κρασιού και του φαγητού.

Το πιάτο που κέντρισε την προσοχή όλων μας είναι αυτό με το όνομα "καρακόλες". Πρόκειται για μικρά σαλιγκάρια. Ήταν ένα από τα αγαπημένα μου όχι μόνο για την ιδιαίτερη γεύση, αλλά γιατί έσπασε η προσωπική μου προκατάληψη ότι σιχαίνομαι τα σαλιγκάρια.

2η στάση: μια επίσης παραδοσιακή ταβέρνα γεμάτη με φωτογραφίες από τις τελετουργίες του Πάσχα. Τα πιάτα κείτονταν πάνω στο τραπέζι και εμείς σαν ευσεβείς προσκυνητές τιμούσαμε το δημιουργό τους.

3η στάση: ένα εστιατόριο με μίνιμαλ αισθητική και "πειραγμένα" πιάτα. Εδώ οι μάγειρες ήταν πιο επαναστάτες. Τολμούσαν να προσθέσουν αντισυμβατικά υλικά σε παραδόσεις χρόνων.

Εκτός από την περιοδεία σε πλούσιες γεύσεις είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω με αξιόλογους συναδέλφους με όχημα την Ισπανική κουζίνα. Σίγουρα το φαγητό μας φέρνει κοντά. Είναι γνωστή διαδικασία και καλά δοκιμασμένη "συνταγή". Αυτό που είχε ίσως μεγαλύτερη σημασία για εμάς τους 8 συνδαιτυμόνες ήταν το βίωμα της επίγευσης.

Η δική μας επίγευση ήταν το μνημονικό ίχνος που είχε αποτυπωθεί ως εμπειρία σύνδεσης και αλληλεπίδρασης μεταξύ μας. Συνέχιζε να πάλλεται μέσα μας κάθε φορά που συναντούσαμε ο ένας τον άλλο κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.

Ανταλλάσσαμε βλέμματα και γνωρίζαμε ότι κουβαλούσαμε γευστικότατα ίχνη αναμνήσεων γεμάτα στιγμές γέλιου, συζητήσεων και διασκέδασης. Το food tour έγινε ο δικός μας κώδικας επικοινωνίας και οι "καρακόλες" μετατράπηκαν στο ιδιαίτερο inside joke μας.

Αναμένοντας την επόμενη περιπλάνηση με μια αίσθηση επίγευσης στη μνήμη και την καρδιά...

Minds run free

Το τελευταίο 3μηνο έχω ξεκινήσει το τρέξιμο. Όταν έλαβα το τεύχος Μαΐου του περιοδικού The Psychologist ένιωσα μια περίεργη επιβεβαίωση. Ταυτίζομαι απόλυτα με το κεντρικό άρθρο “Minds run free”. Η προσωπική μου εμπειρία μέχρι στιγμής μου έχει δείξει ότι έκτος από τα οφέλη της σωματικής άσκησης, γυμνάζεται η δημιουργικότητά μου και η όρεξή μου για πολλές ακόμα δραστηριότητες. Αν με ρωτούσες πριν από ένα χρόνο αν θα έκανα το τρέξιμο ρουτίνα μου, θα σου απαντούσα ότι το βαριέμαι. Θα απαντούσε όμως το μυαλό μου και θα έλεγε τα δικά του. Άλλωστε εμείς ως ψυχολόγοι κινητοποιούμε τους ανθρώπους να δοκιμάσουν πρώτα κάτι και μετά να απαντήσουν. Η δοκιμή λοιπόν απαντά λέγοντας ότι είναι ένα άκρως τονωτικό χόμπι και προτείνω σε όλους να το δοκιμάσουν τουλάχιστον μια φορά. Ο Γιώργος Παπαγεωργίου (aka: my dear personαλάς) με ενέπνευσε για αυτό το εγχείρημα και μου έδωσε την ώθηση να συνεχίσω. Του στέλνω από εδώ ένα χαμογελαστό “Ευχαριστώ” :)      

Γιατί κάποιος ξεκινά το τρέξιμο; 

Δεν έχει να κάνει μόνο με ένα είδος σωματικής άσκησης. Σύμφωνα με μια έρευνα οι άνθρωποι που το δεύτερο ψηφίο της ηλικίας τους είναι το 9 είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν μια τέτοια δραστηριότητα ή να τρέξουν για πρώτη φορά σε ένα μαραθώνιο. Ίσως η είσοδος σε μια νέα δεκαετία αφυπνίζει το άτομο και το κινητοποιεί για νέους στόχους. Επίσης πολλοί βλέπουν το τρέξιμο με δέος και εμπνέονται να τρέξουν σε διαδρομές φυσικής ομορφιάς.

Τι συμβαίνει στο μυαλό του ατόμου ενώ τρέχει;

• “Καθαρίζει” η σκέψη του
• Ξεκαθαρίζει κάποια πράγματα 
• Τονώνεται η δημιουργικότητα
• Παράγονται νέες ιδέες

Επιπρόσθετα, σημειώνονται οφέλη στη συναισθηματική του κατάσταση, καθώς μειώνεται το στρες, αυξάνεται η διάθεση και ενδυναμώνεται η ανθεκτικότητα σε συνθήκες πίεσης στη δουλειά.

Τέλος, επειδή ο άνθρωπος που τρέχει ξέρει ότι θα έρθει η ώρα της κούρασης και του πόνου, μαθαίνει να αποδέχεται αυτή την κατάσταση όταν την βιώνει. Η αποδοχή αποτελεί μια φιλοσοφία ζωής και μια στρατηγική αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων.   

Τι περιμένεις; 

Κάνε το τρέξιμο ρουτίνα σου! Ξεκίνα με έναν απλό στόχο, δώσε αμοιβή στον εαυτό σου και συνέχιζε να χτίζεις το “όραμα του δρομέα”! 

Στο καλό, χειμώνα...

Διαβάζω ότι ο Απρίλιος έχει τις ρίζες του στο λατινικό Aprillis, από το ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο μήνας που «ανοίγει» την πόρτα στην Άνοιξη. 

Σήμερα, 1η Απριλίου, ας ανοίξουμε να μπει ανοιξιάτικος αέρας, φρέσκα αρώματα και φωτεινές στιγμές. 

Αποχαιρετώντας τις «ηλεκτρικές νύχτες» του χειμώνα ας υποδεχτούμε τις μελωδίες του Απρίλη. 

Saying Good Goodbyes

I am currently co-writing an article about Saying Good Goodbyes. Saying Goodbyes is an inevitable process throughout life. Workshops, relationships and so many other things end. Endings may be a final stage which may look the same: denial in the beginning, shock, questions "This is not happening to me", anger, sadness, frustration and so on.

The way we say goodbye is different though: sometimes we slap the door and exit the situation, other times we hug each other before leaving etc. We always carry valuable emotions after endings. Even when emotions might look bitter in the first place, they become a treasure in our life.

The previous week I attended a DBT workshop in Athens led by Tony DyBose and Fragiskos Gonidakis. On Friday the 24th of February we said goodbye to each other in a unique way. Tony showed us the moves and we all started "dancing". This mindfulness participation technique was a touching way to say goodbye to people that I may never see again, to some colleagues who I may not meet again or to others with whom I collaborate on new projects.

This mindfulness techniques was also a way to say goodbye to people who I decided not to walk the same path in life anymore. Almost 40 people were dancing and I could feel the emotional vibes in the room. Nothing was said after the "dance". I guess words could not describe what the movement led us to.

Experiential techniques are not easy to be described verbally. You feel them inside your skin. The participation in these processes create a new environment for contemplation and offer new perspectives. They offer unexpected reactions and evoke magical transformation.

I feel lucky and honored to be found in that room with dear colleagues and to have received this awakening gift.